Serwis internetowy, z którego korzystasz, używa plików cookies. Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z serwisu, w celu administrowania serwisem, poprawy jakości świadczonych usług w tym
dostosowania treści serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania behawioralnego reklamy (dostosowania treści reklamy do Twoich indywidualnych potrzeb). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do Internetu oraz w Polityce prywatności plików cookies. Dowiedz się więcej.
Przymiotniki (přídavná jména) wyrażają własności istot żywych lub przedmiotów określonych przez rzeczownik.
Podstawowy podział dzieli tę część mowy na:
Odvozená - utworzone od rzeczowników przyponą lub przedponą oraz czasowników (np. peroucí - gdzie oznacza to przeznaczenie np. proszku, nie samą czynność)
Neodvozená - powstałe jakby z niczego. Oznaczają z reguły wielkość, kolor, jakość np. malý, veliký, žlutý
Na końcu przymiotników kończących się na samogłoskę zawsze stawiamy długość, jeśli przymiotnik dotyczy zjawiska trwałego: np.
- zdravý - jako zdrowy przez cały czas (np. zdravé jídlo)
- zdráva - w danym momencie , utworzone od zdrav (zdrów)
Najczęściej występujące końcówki:
- ský, cký - u przymiotników oznaczających wykonywany zawód lub miejsce pochodzenia
- ový - oznacza materiał, z którego określany podmiot jest wykonany
- atý - głównie oznacza ukształtowanie terenu i jego właściwości
- itý - cechy osobowości oraz umiejętności podmiotu żywego
- í - występuje z reguły w przymiotnikach utworzonych od nazw zwierząt (np. psí)
Najczęstsze alternacje:
k, c w č (pták => ptáčí, tanec => taneční>
h w ž (Praha => pražský)
ch w š
r w ř (przed í)
Jeśli chodzi o przymiotniki utworzone od rzeczowników obcego pochodzenia możemy w bardzo prosty sposób nauczyć się słówek:
Gdzie u nas jest końcówka -yczny, w czeskim niemal zawsze będzie końcówka -ický np. elektryczny - elektrický, metryczny - metrický.
Analogicznie:
U nas końcówka -alny, w czeskim - ální np. orientalny - orientální
Polska końcówka - arny ma czeski odpowiednik -ární np. popularny - populární
WYJĄTEK : Literacki- literární
Stopniowanie:
Przymiotniki w języku czeskim stopniuje się w zasadzie jednakowo jak w języku polskim.
W pierwszym sposobie stopniowania są trzy stopnie: pierwszy, drugi i trzeci.
Pierwszy to normalny przymiotnik. Drugi tworzymy końcówkami: -ejší,-ější,-ší,-í. Alternacje analogiczne jak w języku polskim. Czasami zdarza się, iż drugi stopień zostaje utworzony od rdzenia innego niż w pierwszym stopnium (np. dobrý-lepší, zlý-horší, malý-menší, dlouhý-delší). Często pomocny w utworzeniu drugiego stopnia bywa przysłówek odnoszący się do przynitnika np. snáze - snazší
Trzeci stopień polega na dodaniu do przymiotnika drugiego stopnia przedpony -nej.
Czasem stopniować należy dodając do drugiego stopnia słowo více, a trzeciego nejvíce np.
1 stopień: schopný, 2 stopień: více schopný, 3 stopień: nejvíce schopný